پارک‌های علم و فناوری از جمله مراکزی هستند که در رشد و شکوفایی ایده‌های دانش‌آموختگان و جوانان کشور بسیار تاثیرگذار بوده‌اند. پارک‌های علم و فناوری زیر نظر معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار دارند و رسالت آن‌ها توسعه فناوری در منطقه است. این توسعه فناوری می‌تواند با ثروت آفرینی و کارآفرینی همراه شود. در ساختار پارک‌های علم و فناوری زیرساخت‌هایی ایجاد شده است که به انجام رسالت پارک کمک می‌کند. یکی از این زیرساخت‌ها مراکز رشد هستند که به‌عنوان بازوی کمکی پارک از تجاری‌سازی محصولات فناورانه حمایت می‌کنند. پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد در توانمندسازی شرکت‌های نوپا نقش مهم و اساسی ایفا می‌کنند و با قبول ریسک سرمایه‌گذاری و در اختیار قراردادن منابع لازم به رشد و بالندگی شرکت‌های فناور کمک می‌نمایند.
تیم‌های کارآفرین نوپا و شرکت‌های کوچکی که تازه تاسیس شدهاند و دارای طرح فناورانه هستند اما هنوز به اندازه‌ی کافی برای ورود به بازار رشد نکرده‌اند در مراکز رشد پارک‌های علم و فناوری مورد حمایت قرار می‌گیرند تا ریسک ورود به بازار کسب و کار برای آن‌ها به کمترین میزان خود کاهش یابد. تامین منابع مالی، تامین فضای فیزیکی جهت استقرار، ارایه خدمات آموزشی و مشاوره‌های تخصصی از جمله کمک‌هایی است که شرکت‌های نوپا می‌توانند در مراکز رشد دریافت کنند. این شرکت‌ها که اغلب از طرف دانش‌آموختگان دانشگاهی شکل می‌گیرند اگر چه به لحاظ فنی کمترین مشکلات را دارند اما با ادبیات بازار کار، مباحث مالی، حقوقی، بازاریابی و اصول و فنون مذاکره آشنا نیستند و در مراکز رشد با آموزش‌ها و مشاوره‌های تخصصی که دریافت می‌کنند برای ورود به بازار کار آماده می‌شوند.
پارک علم و فناوری خراسان رضوی در سال 1381 به‌عنوان یکی از نخستین پارک های علم و فناوری کشور شروع به فعالیت نموده است. این پارک که در داخل خود 8 مرکز رشد فناوری را جای داده است، تاکنون شرکت‌های صاحب‌نامی را به فضای کارآفرینی و تولید کشور وارد کرده‌است. آن‌چه پیش روی شما قرار دارد حاصل گفت‌وگو با مدیر مرکز رشد فناوری جامع پارک علم و فناوری خراسان است که با نگاهی به فعالیت‌ها و توانمندی‌های آن‌ها تنظیم شده است.
مدیرمرکز رشد فناوری جامع پارک علم و فناوری خراسان
100 ایده موفق در مرکز رشد فناوری جامع پارک علم و فناوری خراسان
مرکز رشد فناوری جامع پارک علم و فناوری خراسان با هدف حمایت از تجاری سازی طرح های فناور، به عنوان نخستین مرکز رشد این پارک از اردیبهشت ماه سال 1382 کارخود را آغاز نموده است. در ابتدای فعالیت این مرکز و با توجه به نبود مراکز رشد تخصصی، تمامی ایده‌های فناورانه که شاخصه‌های لازم برای پذیرش را دارا بودند در این مرکز پذیرش و مورد حمایت قرار می‌گرفت. از سال 1389 و با توجه به لزوم ایجاد مراکز رشد تخصصی جهت ارایه خدمات مطلوب‌تر به واحدهای فناور و با در نظر گرفتن مزیت‌های منطقه‌ای، مراکز رشد تخصصی در زمینه کشاورزی، انرژی و فرهنگی از دل این مرکز خارج شده به صورت مستقل ایجاد گردیدند. در حال حاضر پذیرش طرح‌های فناورانه در این مرکز، در حوزه برق والکترونیک، مکانیک، مکاترونیک، عمران و ساختمان، مهندسی مواد و تجهیزات پزشکی انجام می‌شود و در 15 سال گذشته بیش از 250 ایده در این مرکز رشد مورد پذیرش واقع شدند که حدود 100 ایده با موفقیت مراحل رشد را طی نموده‌اند و توانسته‌اند با تولید محصول به بازار وارد شوند.
مرکز رشد فناوری جامع که از نظر رتبه موفقیت در بین سه مرکز رشد برتر کشور قرار دارد، تاکنون یک نوبت موفق به کسب عنوان مرکز رشد برتر کشور شده است و دو دوره به عنوان مرکز رشد برتر استان معرفی شده است. استفاده از الگوهای کارآمد در پذیرش شرکت‌ها و نظارت بر فعالیت شرکت‌های تحت پوشش باعث شده است وزارت علوم، تحقیقات و فناوری این مرکز رشد را به‌عنوان مکانی برای برگزاری آموزش مراکز رشد نوپای کشور انتخاب کند. روش‌ها و مدل‌های نظارتی و شاخص‌های پذیرش شرکت‌های فناور در این مرکز رشد بومی شده است یعنی از سوابق قبلی پذیرش‌ها و موفقیت‌های خود مرکز رشد، به عنوان یک تجربه برای پذیرش‌های جدید استفاده می‌شود.
مرکز رشد فناوری جامع پارک علم و فناوری خراسان بیشترین نرخ موفقیت شرکت‌ها را در بین مراکز رشد استان به‌خود اختصاص داده است و از بالاترین آمار در بین مراکز رشد از نظر کسب عنوان شرکت‌های دانش‌بنیان برخوردار می‌باشد به‌گونه‌ای که از 36 شرکت حاضر در مرکز رشد جامع پارک علم و فناوری خراسان، 13 شرکت موفق به احراز صلاحیت به عنوان شرکت دانش بنیان از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شدهاند.
مهندس سیادتی مدیر مرکز رشد فناوری جامع پارک علم و فناوری خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار ماهنامه امواج‌برتر گفت: «خدماتی که مرکز رشد فناوری جامع به موسسات فناور در حال رشد ارایه می‌دهد از جذابیت کافی برخوردار است و همین موضوع باعث شده سالانه بیش از 120 مورد تقاضا برای ورود به مرکز رشد وجود داشته باشد. مرکز رشد اگر چه بر فعالیت شرکت‌های وارد شده نظارت دارد اما نگاه کنترلی و تقابلی وجود ندارد و در این زمینه مدل‌های مشخص و پذیرفته شده‌ای در قالب مشاوره وجود دارد که شرکت‌های فناور، مرکز رشد را با خود همراه می‌بینند. نظارت‌های راهبری مرکز رشد جامع در سال 1396 باعث فروش محصول یا خدمات 40 شرکت عضو به میزان 18.5 میلیارد تومان شده است.. این شرکت‌ها در سال گذشته حدود 230 نفر اشتغال مستقیم داشته‌اند و این نشان می‌دهد اگر در این زمینه‌ها سرمایه‌گذاری شود نتایج خوبی حاصل خواهد شد.»
دوره رشد، فرصتی برای ورود به بازار واقعی
به گفته مهندس سیادتی مدیر مرکز رشد فناوری جامع پارک علم و فناوری خراسان، مدت حضور شرکت‌ها در مراکز رشد چهارسال است که شامل دوره پیش رشد و رشد است. درخواست‌کننده با یک فناوری به مرکز رشد مراجعه می‌کند و طرح مورد نظر را ارایه می‌نماید. طرح ابتدا زیر نظر یک گروه تخصصی و کارشناسی، داوری می‌شود و سپس به شورای فناوری می‌رود. اگر در شورای فناوری پذیرفته شود وارد دوره رشد مقدماتی می‌شود که یک فرصت ۶ تا ٩ ماهه برای اثبات طرح فراهم می‌شود و در این فرصت با امکاناتی مانند در اختیار قراردادن فضای اداری، کارگاهی و تسهیلات، طرح تکمیل می‌شود، ساختار گروهی کار شکل می‌گیرد و زیر ساخت لازم برای تجاری‌سازی محصول آماده می‌گردد. در نهایت بر مبنای واقعیت‌های بازار کار، طرح توجیهی (Business Plan) نوشته می‌شود. پس از این مرحله، طرح دوباره در شورای فناوری مطرح می‌شود تا فناور بتواند از طرح توجیهی آماده شده دفاع کند و وارد دوره رشد شود. در دوره رشد برای شرکت فناور، امکانات ارتقا می‌یابد و فضای کافی برای شروع کار همراه با تسهیلات لازم در اختیار فناور قرار می‌گیرد و پارک بر اساس توانمندی شرکت‌هایی که در دوره رشد قرار گرفته‌اند اقدام به مذاکره با نهادها و سازمان‌ها می‌نماید و در واقع از اعتبار و نام پارک برای ورود به بازار کار و گرفتن پروژه استفاده می‌شود.
مهندس سیادتی با اشاره به حمایت‌های پارک علم و فناوری از شرکت‌های فناور می‌گوید: «شرکت‌های مختلفی هم اکنون در دوره رشد با استفاده از همین روش به پروژه‌های مهمی وارد شدهاند که تعهد و ضمانت پروژه‌ها بر عهده‌ی پارک است و شرکت فناور فقط به‌عنوان مجری طرح فعالیت دارد و تمامی مراودات مالی و اداری پروژه‌ها را پارک بر عهده می‌گیرد تا شرکت فناور با آسودگی خیال به فعالیت تخصصی خود بپردازد. این طرح‌ها چون با پشتیبانی پارک انجام می‌شود حتی در بعضی موارد با توجه به آیین نامه‌های موجود، با ترک تشریفات دولتی همراه است چون در پروژه‌های پژوهشی آیین‌نامه‌هایی برای استفاده از توان پارک‌های علم و فناوری تدوین شده است».
از دیگر مزیت‌هایی که برای شرکت‌ها در دوره رشد وجود دارد، هم‌افزایی بین شرکت‌هایی است که در آن مرکز رشد وجود دارند. این هم‌افزایی در انجام پروژه‌های مشترکی صورت می‌گیرد که با هماهنگی پارک بر اساس توانمندی شرکت‌های مختلف آن مرکز رشد، تعریف شده است.
اگر چه در دوره رشد بعضی از شرکت‌ها با فعالیت خود توانسته‌اند شرکت‌های زایشی دیگری را به‌وجود بیاورند اما پارک به هر شرکت فناور فقط در یک زمینه مجوز موسسه فناور اعطا می‌نماید. شرکت‌ها با دریافت مجوز موسسه فناور از معافیت مالیاتی برخوردار می‌شوند.
بخشی از شرکت‌های موفق مراکز رشد با خروج از پارک‌های علم و فناوری وارد فضاهای صنعتی و بازار می‌شوند و تعدادی از آن‌ها هم به‌عنوان شرکت‌های رشد یافته در امور موسسات پارک به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
مدیر مرکز رشد فناوری جامع پارک علم و فناوری خراسان از شرکت‌های فراوانی نام می‌برد که فعالیت خود را با دو یا سه نیرو در مرکز رشد جامع پارک علم وفناوری خراسان آغاز نموده‌اند اما اکنون با چند صد نیروی کار در صنعت حضور دارند و در ادامه بیان می‌کند: «در میان شرکت‌ها رشد یافته می‌توان از مواردی نام برد که چند جوان دانشجو به قصد واگذاری محصول و فروش دانش فنی به پارک مراجعه نموده‌اند اما هنگامی که با خدمات پارک آشنایی پیدا کرده‌اند، با ورود به مرکز رشد به شرکت‌های بزرگی تبدیل شدهاند که محصولاتشان به برند صادراتی معروفی تبدیل شده و در بازار داخل نیز از سهم قابل توجهی برخوردار است و در حال حاضر نیز هنوز در حال رشد و شکوفایی هستند به‌گونه‌ای که هر ساله تعدادی محصول جدید و فناورانه به بازار عرضه می‌کنند تا سبد محصولات شرکت را تنوع ببخشند».
دعوت از شرکت‌های فناور نوپا
فعالیت‌های پارک و شرکت‌های در حال رشد فقط به دانش‌آموختگان جوان خلاصه نمی‌شود و در بین آن‌ها می‌توان شرکت‌هایی را یافت که توسط اشخاص با تجربه که سال‌ها در صنعت مشغول فعالیت بوده و ایده های نو و ابتکاری داشته‌اند راه‌اندازی شده و با استفاده از حمایت‌های پارک موفق شدهاند ایده‌های تولیدی خود را در سطح بازارهای منطقه‌ای رشد دهند. مهندس سیادتی مدیر مرکز رشد فناوری جامع پارک علم و فناوری خراسان با بیان این موضوع یادآور شد: «مرکز رشد فناوری جامع پارک علم و فناوری خراسان از هر شرکت فنی و مهندسی نوپایی که وجود دارد یا تیم‌های کارآفرینی که ایده‌های فناورانه و نویی دارند حمایت می‌کند. البته مرکز رشد فناوری جامع چون با تقاضای بالایی از طرف شرکت‌های فناور نوپا روبه رو است، سعی در جذب بهترین‌ها دارد و کارگاه‌ها و امکانات باید در اختیار شرکت‌هایی قرار بگیرد که بتوانند بی‌درنگ به تولید محصول بپردازند با این حال حتی اگر این شرکت‌ها و تیم‌ها شرایط پذیرش در مراکز رشد را نداشته باشند مرکز رشد فناوری جامع آمادگی دارد به آن‌ها مشاوره بدهد تا در راه درست و صحیح حرکت کنند و مسیرهایی که در گذشته بدون موفقیت طی شده است دوباره تکرار نشود».
دیدگاهتان را بنویسید.