زبان به‌عنوان یکی از شاخصه‌های هویتی و میراث فرهنگی، همواره نقش مهمی در انتقال فرهنگ و تمدن بشری داشته است. انتقال صحیح مفاهیم در پی به‌کار بردن واژه‌های درست و در جای خود است و درست‌نویسی انشایی و املایی در این انتقال نقش کلیدی دارد. فناوری‌های نو که توانسته‌اند نقشی اساسی در دگرگونی‌های زندگی فردی و اجتماعی انسان بازی کنند در حوزه‌ی زبان نیز تاثیرات مثبت و منفی فراوانی به جا گذاشته‌اند و فناوری اطلاعات و ارتباطات بیش از تمام فناوری‌ها در این زمینه اثرگذار بوده است. اگر چه سایر فناوری‌ها باعث پدیدار شدن واژه‌های تازه و جدید شدهاند، اما این فناوری اطلاعات و ارتباطات است که با پیشرفت چشمگیر خود بر ترویج زبان، اثر گذاشته است. آمیختگی این فناوری‌ها با هوشمندی می‌تواند آسیب‌های زبان را به کم‌ترین میزان ممکن خود برساند و این همان نقطه‌ی اتصال مشترک همه‌ی زمینه‌ها با علوم مهندسی است و این بار باید مهندسان با به‌کارگیری فناوری‌های مختلف و آمیختن آن‌ها با یکدیگر در حفظ زبان‌ها از زیان‌ها بکوشند.
به نظر می‌رسد استفاده از فناوری‌ها در تحمیل برخی از آسیب‌ها به زبان پارسی اثر عمیقی بر جای نهاده است. اشتباهات مهلک و نگارش‌های نادرست با شدت و سرعت فراوان در جامعه رواج یافته و نوشتن‌های غلط که بیشتر وقت‌ها در انتقال مفاهیم صحیح مشکل ایجاد می‌کنند به یک روال و رویه تبدیل شده است. پیام‌های حاوی واژه‌های ناصحیح اگر برای بزرگ‌ترها جنبه‌ی تفریح و سرگرمی داشته باشد، برای کودکان و کوچک‌ترها جنبه‌ی آموزشی دارد و کودکان، نوجوانان و جوانان که این روزها آموزش درست‌نویسی زبان پارسی را نه از راه نوشتن که از راه خواندن فرا می‌گیرند، با دیدن شکل‌های مختلف املای واژه‌ها و کلمات در تشخیص شکل درست آن دچار سردرگمی می‌شوند و دیری نخواهد پایید که با یک زبان دگرگون شده‌ی پارسی روبه‌رو خواهیم شد. آسیب‌های زبان پیامدهای خطرناک حقوقی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و البته اقتصادی دارد و حفظ آن از آسیب بسیار ضروری است.
شعر، مهندسی واژه‌ها در زبان پارسی است و هندسه‌ی کلمات در نثرهای فاخر ادیبان پارسی، از این زبان دلنشین‌ترین آوا را به نمایش گذاشته است. گر چه جداسازی علوم از یکدیگر در گذشته ممکن نبود اما تاثیر دانشمندان علوم مهندسی و ریاضیات بر فرهنگ و ادبیات قابل انکار نیست. با این حال به نظر می‌رسد در حال حاضر در بین دانش‌آموختگان علوم مهندسی از توجه به زبان و ادبیات پارسی کاسته شده است به‌گونه‌ای که نوشتن یک متن روان و سلیس از مطالب فنی برای بسیاری از این دانش‌آموختگان به کاری دشوار تبدیل گشته است و مهارت‌های نوشتاری و مستندسازی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مهارت‌های مهندسی که نقش بی‌بدیل آن در انتقال مفاهیم فنی و انتقال تجربه بسیار کارساز است، جایگاهی در آموزش‌های مهندسی ندارد.
در حالی‌که نقش گزارش‌های فنی، شرح کارها و خدمات فنی و مهندسی و ایجاد یک سند فنی به‌عنوان تجربه‌ای ماندگار و مفید برای تعمیر، نگهداری و حفظ آثار و تاسیسات فنی و مهندسی در سیستم‌های یکپارچه‌ی مهندسی دنیا به خوبی روشن است و به‌عنوان بخشی از مهارت‌های مهندسان به‌شمار می‌آید اما این مهم در دورههای آموزشی داخل کشور مورد بی‌توجهی است و در دورههای کاری و فعالیت‌های حرفه‌ای به چشم هدر رفت زمان به آن نگریسته می‌شود و بی‌شک همه‌ی این‌ها ریشه در آموزش‌های ناقص و ناکافی ادبیات پارسی و زبان مادری در تمام دورههای تحصیلی دارد تا آن‌جا که دانش‌آموختگان دورههای تحصیلات تکمیلی نیز که نگارش پایان‌نامه و مقاله‌های علمی را در کارنامه‌ی تحصیلی و علمی خود دارند در پر کردن درخواست‌های استخدامی و خودنوشت‌ها از ضعف‌های اساسی رنج می‌برند و گاهی از بیان توانمندی‌های خود ناتوان می‌مانند.
تسلط به ادبیات گفتاری و نوشتاری از یک سو یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در مذاکرات تجاری و فنی و مهندسی است که طرح یک پرسش صحیح و بیان درست یک مساله را آسان می‌نماید و به روشنی بیان اهداف و خواسته‌ها کمک می‌کند و از سوی دیگر در آموزش زبان‌های دیگر که از ابزار کار مهندسان و دانش‌آموختگان علوم مهندسی به‌شمار می‌آید بسیار موثر است. با این‌حال و در اوج ناباوری با پرسش‌هایی از سوی دانشجویان مواجه است که نشان‌دهنده‌ی غفلت آن‌ها از ضرورت یادگیری علوم انسانی و به‌ویژه ادبیات و زبان مادری است.
در این شرایط نامطلوب توجه بیشتر به علوم انسانی در بخش‌های فنی و مهندسی و استفاده از استادان خبره و کارآمد در آموزش آن‌ها به‌ویژه استفاده از استادان ماهر در آموزش زبان پارسی در کنار برنامه‌ریزی صحیح آموزشی خواهد توانست بخشی از مشکل را حل نماید. بخش دیگر آن توجه و علاقمندی دانشجویان و فراگیران دورههای مختلف است که بسیار کارآمدتر از دیگر زمینه‌سازی‌ها می‌تواند در ترویج و یادگیری این ضرورت‌های مهم نقش‌آفرین باشد. مطالعه به‌صورت کلی و مطالعه آثار فاخر ادبیات و علوم انسانی به‌صورت ویژه برای هر هنرجو، دانشجو و دانش‌آموخته‌ی فنی و مهندسی ضرورتی انکارناشدنی است.
دیدگاهتان را بنویسید.