هوش‌مصنوعی! واژه‌ای که سال‌ها در فیلم‌های تخیلی و امروز در سراسر دنیا به‌عنوان یک فناوری پیشرو، مورد بحث است و با وجود نگرانی‌ها و مخالف‌هایی که در زمینه‌ی گسترش استفاده از آن وجود داشت و نهادهای مختلف جهانی در مورد پیشرفت و گسترش آن و امکان اثرگذاری و بهره‌برداری نامطلوب آن هشدار می‌دادند، ولی هر روز خبرهایی از به‌کارگیری هوش مصنوعی در کسب‌وکارها و فناوری‌های گوناگون منتشر شد و خبرهای بیشتر دیگری از گسترش مراکز تحقیق و توسعه‌ی آن در کشورهای مختلف به‌گوش می‌رسد.
در ایران پیش‌نویس سند توسعه‌ی ملی هوش‌مصنوعی که با مشارکت نخبگان دانشگاهی، صنعتی و بخش خصوصی در مرکز نوآوری و توسعه هوش‌مصنوعی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات تدوین شده بود، در سال 1401 منتشر شد. در آذرماه 1402 معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان، ماموریت یافت تا شورای ملی راهبری و مرکز ملی هوش‌مصنوعی را تشکیل دهد. در خردادماه 1403 شورای عالی انقلاب فرهنگی خبر از ایجاد «سازمان ملی هوش‌مصنوعی» و تشکیل «شورای راهبردی هوش‌مصنوعی» داد.
سازمانی که باید به‌صورت جداگانه زیر نظر رئیس‌جمهور کار می‌کرد و قرار بود با برخورداری از زیست‌بوم هوش‌مصنوعی پیشرفته و نوآور، کشور را در افق 1412 در بین کشورهای پیشرو در فناوری‌های هوش‌مصنوعی دنیا قرار دهد. در تیرماه 1403 و در روزهای پایانی دولت سیزدهم، ماده واحده‌ی«تشکیل شورای ملی راهبری و تأسیس سازمان ملی هوش مصنوعی» برای اجرا ابلاغ شد و سازمان ملی هوش‌مصنوعی به‌طور رسمی آغاز به‌کار نمود. اکنون در روزهای پایانی اردیبهشت 1404 پس از آن‌که هیئت وزیران، تشکیل سازمان مستقل هوش‌مصنوعی را متوقف و امور هوش‌مصنوعی را به ستادی زیر نظر ریاست جمهوری واگذار کرد، مجلس شورای اسلامی کلیات طرح ملی هوش‌مصنوعی را تصویب نمود و قرار است کمیسیون‌های صنایع و آموزش، این طرح ملی را بررسی نمایند و رئیس مجلس در یک نشست هوش‌مصنوعی در خارج از مجلس، بیان نموده است؛ نگارش قانون در حوزه هوش‌مصنوعی با استفاده از دیدگاه سودبران فناوری انجام خواهد شد که امید است دور از نگاه‌های سیاسی از همه‌ی نخبگان این حوزه در تدوین و نگارش قانون آن استفاده شود.
در منطقه‌ی خلیج فارس، کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده‌ی عربی و قطر در پروژه‌های بلندپروازانه‌ی هوش‌مصنوعی سرمایه‌گذاری نموده‌اند. عربستان سعودی با راه‌‌اندازی مراکز پژوهشی هوش‌مصنوعی و برنامه‌های راهبردی، سرمایه‌گذاری‌های چشمگیری در فناوری‌های نوین انجام داده است و امارات با تمرکز بر نوآوری در هوش‌مصنوعی، شهرداری‌های هوشمند را هدف‌گذاری نموده و در پروژه‌های فناوری پیشرفته، سرمایه‌گذاری‌های کلان انجام داده تا «دبی» به‌عنوان شهری هوشمند شناخته شود. قطر هم برای توسعه‌ی فناوری‌های نوین و جذب شرکت‌های فناوری جهانی در حال برنامه‌ریزی‌های گستردهای است. بحرین و کویت هم از این قافله عقب نمانده‌اند و فعالیت‌هایی در زمینه‌ی هوش‌مصنوعی و توسعه‌ی زیرساخت‌های مربوط به آن را آغاز نموده‌اند. در سفر اخیر رئیس‌جمهور امریکا به منطقه هم، عربستان و امارات قراردادهای میلیارد دلاری در حوزه‌ی هوش‌مصنوعی با امریکا امضا کرده‌اند و امارات برای ساختن بزرگ‌ترین شهر هوش‌مصنوعی جهان از شرکت‌های امریکایی کمک خواهد گرفت تا با بهره‌گیری از منابع انرژی فراوان خود به یک بازیگر جهانی در زمینه‌ی هوش مصنوعی تبدیل شود. دلارهای امارات، امریکایی‌ها را به صادرات تراشه‌های هوش‌مصنوعی پیشرفته که پیش‌تر صادرات آن از سوی امریکا محدود شده بود تشویق کرده است.
این کشورها همه می‌خواهند با بهره‌گیری از هوش‌مصنوعی، در اقتصاد دیجیتال و فناوری برتر جهانی دارای جایگاهی شوند و به رقابت بپردازند.
ترکیه هم تلاش دارد با تمرکز بر فناوری‌های نوین، در عرصه رقابت جهانی در حوزه هوش‌مصنوعی جایگاهی کسب کند و در این راستا برنامه‌های راهبردی را تدوین نموده است اگر چه بیشتر بر توسعه‌ی داخلی، پژوهش و آموزش و ساختن پایه‌های فناوری تاکید دارد و یک برنامه‌ی راهبردی ملی برای آن تدوین نموده است.
هوش‌مصنوعی از آینده‌ای پویا برخوردار است و تاثیرات گستردهای را در زندگی روزمره‌ی مردم، کسب‌وکارها و فناوری‌های دیگر خواهد گذاشت و فرصت‌های بسیاری را در اختیار کشورها قرار خواهد داد. اکنون در حالی‌که مردم و جوانان جامعه‌ی ایران در استفاده از هوش‌مصنوعی به انتظار تصویب قانون و تشکیل نهادها نمانده‌اند و در زمینه‌های مختلف آن را مورد استفاده قرار می‌دهند، به‌نظر می‌رسد نهادهای تصمیم‌گیر هنوز درگیر فرایندهای فرصت‌سوز برای چگونگی گسترش و توسعه‌ی فناوریی هستند که سرعت پیشرفت آن با فناوری‌های پیشین قابل مقایسه نیست و هر لحظه غفلت، دنیایی از عقب‌ماندگی را ایجاد می‌کند. سرمایه‌ی نیروی انسانی نخبه و علاقمند از یک سو و نیازهای مختلف کشور از سوی دیگر، هیچ غفلتی را بر نمی‌تابد.
دیدگاهتان را بنویسید.